«Интергаз Орталық Азия» АҚ экологиялық саясатының мақсаты экономикалық, әлеуметтік және экологиялық құндылықтар тепе-теңдігінің негізінде өндірістік қызметте экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге негізделген.
Экология саласындағы негізгі міндеті – қоршаған ортаға жағымсыз әсерді үздіксіз азайту.
«Интергаз Орталық Азия» АҚ өнеркәсіптік және экологиялық қауіпсіздік мәселелері бойынша Қоғам алдындағы өзінің толық жауапкершілігін түсінеді және мойындайды, өйткені қоршаған ортаны қорғау – газ тасымалдау қызметінің ажырамас және маңызды бөлігі болып табылады.
Компания өндірістік нәтижелерге және өзінің экономикалық тиімділігіне қол жеткізуге ғана емес, сонымен қатар өндірістік объектілердің экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге мүдделі.
«Интергаз Орталық Азия» АҚ жалпыға бірдей қабылданған халықаралық стандарттарды, сондай-ақ Қазақстан Республикасының экологиялық талаптарын тұрақты ұстанады. Компанияның экологиялық саясаты экологиялық тәуекелдерді тұрақтандыруға және өндірістік қызмет кезінде экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге бағытталған Қоршаған ортаны қорғау саясатының мақсаттары мен міндеттемелеріне сәйкес жүзеге асырылады.
«Интергаз Орталық Азия» АҚ қоршаған ортаны қорғауға бағытталған іс-шараларды іске асыру бойынша тұрақты жұмыс жүргізеді. Ол Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің және қоршаған ортаны қорғау саласындағы басқа да заңнамалық және нормативтік актілердің талаптарына және халықаралық стандарттарға сәйкес жүзеге асырылады.
Интеграцияланған менеджмент жүйесі
«Интергаз Орталық Азия» АҚ-да жыл сайын қоршаған ортаны қорғау саласында белгіленген мақсаттарға қол жеткізу бойынша іс-шаралар өткізіледі.
2022-2023 жылдардағы экологиялық мақсаттарға қол жеткізу бойынша нақты көрсеткіштер:
· компания қызметінің нәтижесінде экологиялық аспектілердің қоршаған ортаға теріс әсерінің төмендеуі ұқсас кезеңмен салыстырғанда 20% құрады;
· қоршаған ортаға эмиссиялар деңгейі атмосфераға және ағынды суларға ластаушы заттардың шығарындылары мен шығарындыларының белгіленген лимиттері шегінде болады.
Тоқсан сайын көрсеткіштері сапалы бағаланатын және 100 % орындалатын қоршаған ортаны қорғау саласындағы процестің нәтижелілігіне мониторинг жүргізіледі:
- атмосфераға және су ресурстарына ластаушы заттардың эмиссиясы бойынша лимиттердің сақталу көрсеткіші;
- қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралардың жылдық жоспарларының орындалу көрсеткіші.
«Интергаз Орталық Азия» АҚ-ның Қоршаған ортаны қорғау саласындағы саясатын іске асыру шеңберінде ҚР СТ ИСО 14001 (МС ISO 14001) стандарттарының талаптарына сәйкес және экологиялық аспектілердің қоршаған ортаға әсер ету тәуекелдерін басқару мақсатында компания жүзеге асырады:
· Қазақстан Республикасы заңнамасының, халықаралық, ұлттық, салалық стандарттардың және Компанияның ішкі құжаттарының талаптарын сақтау;
· Қоршаған ортаға теріс әсерді азайту арқылы қоршаған ортаның ластануының алдын алу;
· Жұртшылықты және мүдделі тараптарды міндетті түрде хабардар ете отырып және осы ақпаратты ашық көздерде орналастыра отырып, құрылыс сатысынан бастап тарату сатысына дейін компанияның өндірістік объектісінің қоршаған ортаға әсерін кешенді бағалауды (ҚОӘБ) жүргізу;
· Авариялар кезінде қоршаған ортаның ластану қаупін азайту мақсатында жабдықтар мен құбырлардың апатсыз жұмыс істеуін және пайдаланылуын қамтамасыз ету;
· Ластаушы заттар мен парниктік газдар эмиссияларын төмендетуге бағытталған өндірістік процестердің энергия тиімділігін арттыру;
· Қалдықтардың түзілу көлемін қысқарту және қайта өңделетін қалдықтардың үлесін ұлғайту мақсатында тұйық цикл экономикасы қағидаттарына бейілділікті қамтамасыз ету;
· Қол жетімді технологияларды мүмкіндігінше енгізу;
· Климат пен биоәртүрлілікті сақтау бойынша мүмкін болатын шараларды қабылдау;
· «Жасыл офис» қағидаттарын енгізу;
· Компания қызметінің маңызды экологиялық аспектілері туралы жұртшылық, акционерлер, ҚОҚ саласындағы мемлекеттік уәкілетті орган және басқа да мүдделі тараптар алдында ашық коммуникацияларды, хабардарлықты және тұрақты есептілікті қамтамасыз ету;
· Міндеттер мен жауапкершіліктерді бөлу, оны қолдау және тиімді жұмыс істеу үшін өкілеттіктер беру арқылы ҚОҚ саласындағы басқару жүйелері мен көрсеткіштерін үнемі жақсартуды қамтамасыз ету.
Биоалуантүрлілікті сақтау саласындағы қызметті жүзеге асыру
«Интергаз Орталық Азия» АҚ биоәртүрлілікті сақтау саласында белсенді жұмыс жүргізуде.
Компания өндірістік объектілер қызметінің компанияның өндірістік объектілері орналасқан аудандардағы жануарлар мен өсімдіктер әлеміне техногендік әсерін бағалау мақсатында биоалуантүрліліктің ағымдағы жай-күйіне талдау жүргізді. Биоалуантүрлілікті анықтаумен қатар, зиянды және ластаушы заттардың әсері бөлігінде Компания қызметінің қоршаған ортаға әсерін бағалау жүзеге асырылды. Ең тән зиянды факторлар, заттар және олардың жер жамылғысына, жер үсті суларына, атмосфералық ауаға, флора мен фаунаға әсері анықталды.
Зерттеулердің қорытындылары компанияның өндірістік объектілері адам денсаулығына, жануарлар мен өсімдіктер әлеміне, іргелес аумаққа және оның ландшафтына теріс әсер етпейтінін, ал оның элементтерінің теңдестірілген құрамымен жасыл екпелердің экологиялық тұрақты жүйесін қалыптастыру, олардың санитарлық-қорғау аймағының аумағы бойынша байланысын қамтамасыз ету маңызды табиғи негіз құрайтынын көрсетеді қоршаған орта компоненттерінің тұрақты жұмыс істеуін қамтамасыз ететін экологиялық мүмкіндіктер. Компанияның өндірістік объектілеріне іргелес аумақтарда биоәртүрлілікті бағалауды жүзеге асыруға қойылатын талаптар Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексінде белгіленген.
Жоғары вольтты электр беру желілері бойындағы Компанияның өндірістік объектілерін күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізу кезінде сымдармен, тіректер элементтерімен және электр қондырғыларының басқа бөліктерімен жанасу кезінде құстардың және жануарлар әлемінің басқа да объектілерінің соқтығысуынан және электр тогының соғуынан өлуін болдырмау шаралары қолданылатынан айта кету керек. Құстар үшін электр қондырғыларының жоғары қауіптілігімен сипатталатын учаскелерді анықтау және зерттеу арнайы зерттеулер барысында немесе өндірістік экологиялық бақылау шеңберінде жүзеге асырылады.
Қоршаған ортаға әсері
Атмосфералық ауа
«Интергаз Орталық Азия» АҚ өндірістік қызметті жүзеге асыру кезінде экологиялық қауіпсіздікке қол жеткізу үшін экологиялық тәуекелдерді басқаруға бағытталған экологиялық саясатты табысты іске асыруда. Компания объектілерінде атмосфераға метан шығарындыларын азайту мақсатында ақпаратты бақылау, диагностикалау, мониторингтеу, жинау және өңдеу тұрақты негізде жүргізіледі. Компрессорлық станцияларды, газ тарату станцияларын және магистральдық газ құбырларының желілік бөлігін пайдалану кезінде жұмыс тиімділігін төмендететін, энергия ресурстарын тұтынуды арттыратын, жарылыс қаупі бар жағдайлардың туындау қаупін арттыратын табиғи газдың шығуы пайда болуы мүмкін. Газ шығуын анықтау бойынша зерттеулер әртүрлі тәсілдермен жүргізіледі: әуе, автомобильдік тексеру және жаяу жүру тәсілі. Сондай-ақ ғылыми-техникалық прогрестің жетістіктерін пайдалана отырып, жаңа технологияларды қолдана отырып, қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар кешені орындалады.
Барлық қабылданатын шаралар компанияға қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік органдар бекіткен және рұқсат етілген шығарындылар нормативтерімен берілген атмосфераға ластаушы заттардың нақты шығарындыларынан аспауға мүмкіндік береді.
2016-2023 жылдар аралығында магистральдық газ құбырларында оқыс оқиғалар мен қоршаған ортаның авариялық ластануы тіркелген жоқ.
Өздеріңіз білетіндей, көмір генерациясы қоршаған орта үшін ең «лас» болып саналады. ЖЭО-да немесе қазандықтарда көмір жағу кезінде көптеген зиянды заттар бөлінеді. Баламалы отын-бұл кейбір жағдайларда негізгі ластаушы заттардың шығарындыларын 95% азайтуға мүмкіндік беретін табиғи газ. Газдандыру технологиясының басты артықшылықтарының бірі-органикалық және бейорганикалық заттардың гетерогенді қоспасы болып табылатын бөлшектердің (шаңның) шығарындыларының болмауы. Газ электр станциялары көмірмен салыстырғанда үнемді, технологиялық және энергияны үнемдейтін болып саналады.
Айта кету керек, Еуропалық комиссияның шешіміне сәйкес, экологиялық таза отынның бірі ретінде табиғи газды пайдалану 2050 жылға дейінгі өтпелі кезеңде жасыл энергия өндіретін ең жақсы технологиялар болып табылады.
Мемлекет басшысының «Интергаз Орталық Азия» АҚ Алматы ЖЭО-на газға көшіру жөніндегі тапсырмасына сәйкес Алматы энегокешені үшін газ инфрақұрылымы құрылысының бірінші кезеңін аяқтады. Жобаны іске асыру қаладағы және оның айналасындағы ауаның ластануын азайту есебінен Алматыда адамдардың өмір сүру сапасын жақсартуға мүмкіндік береді, сондай-ақ өсіп келе жатқан энергия тұтынуды жабады.
***********
«Интергаз Орталық Азия» АҚ жыл сайын ҚР Экологиялық кодексіне сәйкес парниктік газдар шығарындыларын түгендеу есебін (Scope 1) әзірлейді және растайды. Сонымен қатар, компания сатып алынған жылу және электр энергиясын тұтынумен байланысты парниктік газдардың есептелген жанама шығарындыларын (Scope 2) және сатылған өнімді пайдалану кезінде парниктік газдардың барлық басқа шығарындыларын (Scope 3) талдайды. Сондай-ақ жыл сайын "Интергаз Орталық Азия" АҚ өндірістік қызметі процесінде парниктік газдар шығарындыларын азайту әлеуетін анықтау бойынша зерттеу жұмыстары жүргізіледі. Зерттеу жұмыстарының мақсаты-кәсіпорын процесінде парниктік газдар шығарындылары туралы объективті мәліметтер алу және оларды азайту әлеуетін анықтау.
«Интергаз Орталық Азия» АҚ экологиялық жағдайды және өндірістік объектілердің қоршаған ортаға әсерін бағалау үшін тұрақты негізде өндірістік экологиялық мониторинг жүргізеді. Өндірістік қызметтің әсерін бақылауды ең жаңа жабдықтармен және аспаптармен жарақтандырылған өзінің аккредиттелген өндірістік-экологиялық мониторинг зертханасы жүзеге асырады.
Өндірістік экологиялық мониторинг эмиссиялар мен қоршаған ортаға әсерді бақылауды қамтиды: атмосфера, су ортасы, топырақ және радиациялық фон, сондай-ақ:
Ø Газ жағатын жабдықтың ластануының стационарлық көздерінен зиянды заттар шығарындыларын аспаптық бақыау;
Ø Санитарлық-қорғау аймағының (СҚА)шекарасындағы ауа мониторингі;
Ø Сарқынды және жер асты суларын зерттеу;
Ø Ауыр металдарға топырақ жамылғысын зерттеу;
Ø Өндірістік объектілердің радиациялық фонына мониторинг жүргізу.
Өндірістік объектілердің өндірістік экологиялық мониторингін жүргізу (ӨЭМ) үшін «Интергаз Орталық Азия» АҚ-ның «Инженерлік-техникалық орталығы» филиалының өндірістік-экологиялық мониторингтің арнайы қызметі құрылды.
Тексеру жүргізу қорытындысы бойынша өндірістік-экологиялық мониторинг бөлімінің мамандары қоршаған ортаны қорғау жөніндегі аумақтық органдарға актілер, хаттамалар, толық тоқсандық есептер жасайды.
Су ресурстарын басқару
«Интергаз Орталық Азия» АҚ су ресурстарын ұтымды пайдалануды өзінің маңызды міндеті деп санайды. Компания өз қызметі шеңберінде су тұтыну көлемін азайтуға, су ресурстарын пайдалану тиімділігін арттыруға және табиғи су объектілеріне әсерін барынша азайтуға ұмтылады.
Компанияда су ресурстарын басқарудың ішкі стандарттары бар. Қолданыстағы құжатталған рәсім су ресурстарын басқаруға бірыңғай талаптарды белгілейді, осы саладағы корпоративтік принциптерді айқындайды және су тұтыну жөніндегі қызметті регламенттейді. Мәселен, осы құжаттың негізінде тұщы суды пайдалануды және ағынды суларды ағызуды ықтимал қысқарту жөніндегі 2020-2024 жылдарға арналған іс-шаралар жоспары бекітілді, оған оны тасымалдау кезінде судың ысырабын азайту жөніндегі жобалар кіреді. Бұдан басқа, «8 Су қағидаты» су ресурстарын ұтымды басқаруға бейілділігі туралы мәлімдемеге қол қойылды.
Су ресурстарына әсерін анықтау үшін компания су ресурстарының жағдайын үнемі бағалайды. Мәселен, әр 5 жыл сайын жер асты суларын өндіруге арналған лимиттер келісіледі және 25 жылда бір рет қорларды толық қайта бағалау жүргізіледі. Сондай-ақ, тоқсан сайын өндірістік экологиялық бақылау жүргізіледі, ол су сынамаларын алуды және су ресурстарында ластаушы заттардың болуына талдау жүргізуді көздейді.
Қалдықтарды басқару
Компанияның өндірістік қызметі нәтижесінде қауіпті және қауіпті емес қалдықтар пайда болады. Қалдықтарды басқару мынадай қағидаттар негізінде ұйымдастырылады:
- қалдықтардың қайта пайдаланылатын фракцияларын бөлек жинауды ұйымдастыру және кәдеге жарату;
- қалдықтарды уақытша сақтау және қайта өңдеу орындарына тұрақты тасымалдауды және оларды полигондарда орналастыруды ұйымдастыру;
- органикалық қалдықтарды бөлек жинауды және оларды қайта пайдалануды ынталандыру;
- құрылыс қалдықтарын тікелей құрылыс алаңында немесе арнайы жерде қалдықтардың басқа түрлерінен міндетті түрде бөлуді ұйымдастыру;
- құрылыс қалдықтарын басқа қалдықтармен араластыруға жол бермеу;
- қалдықтардың кейбір түрлерін басқа түрлермен немесе арнайы қоспалармен араластыруға тыйым салуды белгілеу;
- қалдықтарды рұқсатсыз жағуға жол бермеу;
- мамандандырылған кәсіпорындармен уақтылы шарттар жасасу арқылы қалдықтарды кәдеге жарату жөніндегі өз міндеттемелерін осы қалдықтарды қайта өңдейтін объектілердің иелеріне беру үшін жағдайлар жасау;
- ҚОҚ саласындағы уәкілетті органға қалдықтармен жұмыс істеу туралы сенімді ақпаратты уақтылы ұсыну жүйесін ұйымдастыру.
Қалдықтарды басқару ҚР Экологиялық кодексіне, халықаралық танылған практикаға сәйкес, сондай-ақ «Интергаз Орталық Азия» АҚ-да қалдықтармен жұмыс істеу» құжатталған рәсіміне сәйкес жүргізіледі.
Компания өндіріс және тұтыну қалдықтарының барлық түзілетін түрлерінің уақытша сақталуын және жай-күйін тұрақты түгендеуді, есепке алуды және бақылауды жүргізеді.
Жаңартылмалы энергия көздері (ЖЭК)
«Интергаз Орталық Азия» АҚ-да DS 5051.3/4 сериялы WATERKOTTE енгізілген жылу сорғылары түріндегі жаңартылатын энергия көздері тиімді жұмыс істейді, олар төмен әлеуетті көзден (жер асты, артезиан суларының жылуы, жер қойнауының жылуы) жылу энергиясын пайдалану есебінен, оны жоғары температурамен жылу тасымалдағышқа тасымалдау арқылы жылу алуға мүмкіндік береді.
Жылу сорғыларын қолдану - бұл энергия ресурстарын үнемдеу, экономикалық тұрғыдан тиімді, қоршаған ортаны қорғау, соның ішінде атмосфераға парниктік газдар шығарындыларын (С02) азайту арқылы іске асыру.
Сонымен қатар, компания жаңартылмалы энергия көздерінен (күн энергиясынан) қуат алатын СКУ-В1-50 жарықдиодты шырағдандармен периметральды жарықтандыру орнатты. Күн энергиясын шығару көзі KZPV 230 M60 фотоэлектрлі өңдеуші болып табылады. Басқару ЕСО Энергия МРРТ Рro 250/60 бақылаушысымен жүзеге асырылады.
ДРЛ-250 лампасын қолданумен салыстырғанда, электр энергиясын үнемдеу жылына 492 мың теңгені құрайды.
Өз қажеттіліктері үшін 7884 кВт*сағ электр энергиясы өндірілді, бұл 0,1% құрайды.
Компания ««Интергаз Орталық Азия» АҚ «Жасыл офис» тұжырымдамасы» құжатталған рәсімін енгізді.
«Жасыл офис» тұжырымдамасын енгізудің мақсаттары:
- офистің экологиялық тиімділігін арттыру есебінен табиғи ресурстарды тұтынуды азайту;
- энергия үнемдеу шаралары және т.б. арқылы климаттың өзгеруінің салдары және оны жеңілдету үшін қажетті қарсы шаралар туралы қызметкерлердің хабардарлығын арттыру.
«Жасыл офис» тұжырымдамасын енгізу міндеті - офис бөлмелерінде жұмыс істеу кезінде қалдықтардың мөлшерін азайта отырып, ресурстар мен энергияны ұтымды пайдалана отырып, қызметті жүзеге асыру.
«Жасыл офис» тұжырымдамасын енгізу процесі мыналарды қамтиды:
- «Жасыл офис» тұжырымдамасын енгізу бойынша іс-шараларды жоспарлау;
- іс-шаралардың орындалуын бақылау және бақылау.
